Bilgisayarlar²m²z² Do≡ru Kullan²yor muyuz?

Bilgi de≡erlidir. Giderek bilgisayar, telefon vb gibi makinalar²n ve bu makinalar²n ba≡l² oldu≡u ■ebekelerden (Internet, GSM vb) servis alman²n bedeli ucuzluyor. Buna kar■²l²k hizmetde τe■itlilik, kalite giderek art²yor ve bilginin bizzat kendisi bir parasal de≡er ta■²maya ba■l²yor.

S²rf bir fikir versin diye yak²nda kullanmaya ba■layabilece≡imiz bir iki servisten bahsedip ana konumuza geri g÷nece≡im. Yani, teknoloji bizi nerelere g÷tⁿrⁿrⁿyor diye. ▌ki haber de Yeni Yⁿzy²l gazetesinden. Emre Da≡deviren yaz²s²nda yak²nda telefonlar²m²z² ■ifreleyebilece≡imizi mⁿjdeliyor. E≡er biz istersek, herkes numaram²z² τevirip bizi arayamayacak. Numaram²z² τevirdikten sonra bir de ■ifre girmek gerekecek. B÷ylece telefon sap²klar²ndan kurtuluyoruz. Ayr²ca art²k bizi aramas²n² istemedi≡imiz ki■iler varsa ■ifremizi de≡i■tiriyoruz. Yeni ■ifremizi bizi aramas²n² istedi≡imiz ki■ilere veriyoruz. B÷ylece telefon ■irketine gidip yeni telefon hatt² sat²nalmak gerekmiyor. Bill Gates ise τok ilginτ buldu≡um ba■ka bir geli■meyi anlatm²■. Sistem haz²r oldu≡unda ve biz kullanmay² istersek, bizi arayanlar bize para ÷deyecek. Nas²l kullanaca≡²m²z tamamen bize ba≡l². Dostlar²m²z iτin ⁿcretsiz yap²p, yabanc²lar iτin ⁿcretli yapabiliriz. Yani bundan b÷yle z²rt-p²rt telefonlar almayaca≡²z. Ya da en az²ndan arayan bize bo■a harcatt²≡² zaman iτin bize bir bedel ÷deyecek. ╓rne≡in bir tele-marketing kampanyas²nda ■irketler kimi arayacaklar² konusunda daha seτici olmak zorundalar, ' Ben bu ki■iyi ararsam sat²■ gerτekle■ir mi?' diye sormak zorundalar, s²rayla herkesi araman²n maliyeti yⁿksek olacak. B÷ylece zaman² bo■a harcamam²■ olaca≡²z. Ya da ■÷yle diyelim; bo■a giden zaman²n bedelini birileri ÷deyecek. E-Mail programlar²nda beklenen yenilikler de ÷zetle ■÷yle; okunduktan sonra saklanamayan -kendini silen- notlar, kimden geldi≡ine g÷re mesajlar²n s²raya dizilmesi (dolay²s²yla ilk bak²■ta farkedilmesi, ÷rne≡in ofiste mⁿdⁿrlerden gelen notlar listenin en ba■²na al²nabilir) baz² ki■ilerden gelen mesajlar²n otomatik reddedilmesi, postan²n ses ve video iτermesi vb. Bunlar gelmek ⁿzere olan yenilikler. B÷ylelikle giderek, kendi zaman²m²z²n kontrolu bize geτiyor. Bize olan eri■im ⁿzerindeki denetimimiz art²yor. Benim bu yaz²mda ele almak istedi≡im konu ise biraz ba■ka: Biz bilgisayarlar²m²zdaki mevcut ÷zellikleri biliyor muyuz, bunlar² yerinde kullan²yor muyuz?Bir keresinde, telefon ile yard²m etmeye τal²■t²≡²m bir mⁿ■terim ile aram²zda ■÷yle bir diyalog geτti:- Anlat²rken kullanaca≡²m dil aτ²s²ndan kontrol etmek iτin soruyorum, acaba deneyimli bir PC kullan²c²s² m²s²n²z?- Aaa! Tabi, a■kolsun, World, Excel hepsini biliyorum. ▐irketimizin bilgisayardaki tⁿm muhasebe kay²tlar² benden sorulur.

- Harika! San²yorum, dosyalar²n²zdan biri silinmi■ ya da hasar g÷rmⁿ■. 2 numaral² disketten ■u dosyay² diskinizin DOS dizinine kopyalaman²z gerekiyor.

(Sessizlik!)Beni arayan ki■i kopya i■leminden habersizdi. Bilen birileri, kullan²lacak programlar² kurmu■ ve otomatik ba■layacak ■ekilde ayarlam²■t². O da her sabah makinas²n² aτ²yor, yapmas² gerekenleri yap²yor, ak■am da kapat²p gidiyordu. Ek hiτbir ■ey yapm²yordu; ⁿretti≡i bilgilerin bir kopyas²n² dahi alm²yordu. Bunun ne kadar ÷nemli oldu≡unun fark²nda de≡ildi.

Bir tan²d²≡²m, bundan bir kaτ sene ÷nce ÷nce ⁿlkemizin ÷nde gelen ⁿniversitelerinden birinde ÷≡renciyken ÷devlerini hesap tablosu program² ile yaz²yordu. Yani kelime i■lem program² ile τok daha verimli τal²■abilecekken, yaz²lar²n² tablolara yaz²yordu. Kendisine bir kelime i■lem program² kullan²rsa daha iyi olaca≡²n² s÷yledi≡imde kabul etmedi. Gerekτe de iyi: arkada■lar² da ÷yle yapt²≡² iτin veri de≡i■ toku■u aτ²s²ndan uyumlu kalmak daha ÷nemliymi■. ▐imdilerde de elindeki adresleri bilgisayara girmekle me■gul. Bu kez de bir veri taban² yerine, yine hesap tablosu kullan²yor. Gerekτe, hesap tablosu kullan²m² veri taban² kullan²m²ndan daha yayg²n, dolay²s²yla bu disketi ta■²d²≡²m her yerde rahatl²kla bakabilirim. Her iki durumun da ortak bir ÷zelli≡i var. Kolayl²k ve τevreye uyum aτ²s²ndan bak²ld²≡²nda yap²lan i■ do≡ru gibi g÷zⁿkⁿyor. Ama bunun tek sebebi genelin yanl²■ yap²yor olmas². Ba■ka bir tan²d²≡²m, 286 i■lemcili makinas²n² de≡i■tirdi. Pentium i■lemcili, GB diskli, MB bellekli, multimedia bir sistem ald². ▄zerine bir sⁿrⁿ yaz²l²m kurdu. Mesle≡i aτ²s²ndan bilgisayar² en τok kulland²≡² i■ makale yazmak. Word'un en yeni sⁿrⁿmⁿnⁿ kulland²≡² halde yazd²≡² yaz²lar, g÷rⁿnⁿ■ itibariyle DOS edit÷rⁿ ile yaz²lm²■ bir AUTOEXEC.BAT dosyas²ndan farks²z. Ula■t²≡² sonuτ, yap²lan onca masraftan sonra bir ad²m bile ilerde de≡il.

Evet, her yi≡idin bir yo≡urt yiyi■i vard²r. En k²sa yol bildi≡in yoldur. Peki b÷yle diyerek, ba■ka yo≡urt yeme y÷ntemlerini, daha k²sa yollar² aramayacak m²y²z? Aramayabiliriz. Bu bizim tercihimiz, bizim hayat²m²z. Gⁿnⁿn birinde bir bakar²z ki, biz bo≡az²n ak²nt²s²na kar■² kⁿrek τekmeye τal²■²rken, birileri at² alm²■ ▄skⁿdar'a geτivermi■. Bir i■i do≡ru yapman²n tek bir yolu olmad²≡² pek τok durum vard²r. Yine de baz² baz² yollar, y÷ntemler, tutumlar do≡ru, di≡erleri de≡ildir. Bize dⁿ■en ■u sorulara yan²t aramakt²r:Elimde geli■tirmek istedi≡im bir i■, ula■mak istedi≡im bir sonuτ var. Bu i■i daha iyi yapmak istiyorum. Bir rapor yazmak, tablo haz²rlamak, guruplara faks τekmek, sipari■ almak, fatura kesmek, mⁿ■teri listesi olu■turmak, muhasebe sistemi kurmak vb- Bu i■i ■imdi nas²l yap²yorum?- Hangi sonuτlara ula■mak istiyorum?Gelmek istedi≡imiz noktay² belirledikten sonra;- Bu i■i ba■kalar² nas²l yap²yor? Bu i■i daha yapman²n ba■ka yollar² da olabilir mi (kendimizi ba■kalar² ile k²s²tlamak yanl²■)?- Bu sonucu elde etmek iτin kullanmam gereken donan²m ve programlar nelerdir? Gerekli di≡er kaynaklar elimde var m²? Bunlar² nas²l elde ederim?- Kullanmay² biliyor muyum, bilmiyorsam nas²l ÷≡renirim?Bilgisayarla■man²n ilk y²llar²nda, bilgisayar ■irketleri anahtar teslimi τ÷zⁿm sunarlard². Bilgisayar konusunda bilgi birikiminin artmas², bilgisayar kullanan ■irketlerin kendi bilgi i■lem departmanlar²n² kurabilmesini sa≡lad². Tⁿketiciler dediler ki; ' kendi i■imizi en iyi biz biliriz. Sizler (bilgisayar ⁿreticileri) bize ucuz makina verin. Her kim bana daha ucuz bilgisayar verirse ondan al²r²m.' Ancak bugⁿn gelinen nokta: Bilgisayar kurma ve i■letmenin be■ y²ll²k bir d÷nemde ■irkete getirdi≡i maliyet incelendi≡inde, bilgisayar²n sat²n alma maliyetinin toplam maliyetin sadece %14'ⁿ oldu≡unu g÷stermi■tir (Kaynak:Gartner Group, Total Cost Of Computing Raporu, PC iτin). ▐imdi komple τ÷zⁿm sat²nalmaya do≡ru bir e≡ilim var. Bir sistemi s²f²rdan kurman²n, bak²m²n² yapman²n, e≡itimimini vermenin maliyetleri tekrar inceleniyor. ▐imdi d÷nem, esas yapmas² gerekeni yapmaya y÷nelik τal²■an sistemleri alma d÷nemi.

Sadece bilgisayar alan²nda de≡il yapt²≡²m²z her i■te, verimlili≡e, etkili olmaya dikkat etmezsek, rakiplerimiz bizi sollar, tek tek birey ya da kurum olarak do≡ru davranmaya ÷nem vermezsek ⁿlke olarak rekabet yar²■²nda geri kal²r²z. Tasarruf etmek d÷rt ampulden ⁿτⁿnⁿ s÷ndⁿrmek de≡ildir. Tek ampullⁿk elektrik tⁿketmek ama d÷rt kat² verim alarak ayn² miktarda ²■²≡² d÷rt kat² ucuz elde etmektir. Verimli olmak i■leri bir kerede do≡ru yapmakt²r, etkili olmak do≡ru i■leri yapmakt²r (P. Drucker). Sonuτ almak istiyorsak hareketlerimizi sⁿrekli sorgulamal² ve daha iyi olan² aramal²y²z, sadece PC kullan²rken de≡il, her alanda.

Not: Hafta iτi hergⁿn Aτ²k Radyo'da (94.9) yay²nlanan Bilgisayar Dⁿnyas² program²na Pazartesi gⁿnleri (18:40) dⁿzenli konuk oluyorum. Yeni ba■layanlara temel bilgiler veriyorum.